Opmaat
In augustus 1997 start de propedeuse van de Educatieve Faculteit Amsterdam (EFA), een samenwerkingsverband van de Faculteit Educatie van de Hogeschool Holland en de Faculteit Onderwijs en Opvoeding van de Hogeschool van Amsterdam. In de EFA worden de reeds in gang gezette activiteiten van beide faculteiten voor onderwijskundige vernieuwing van hun lerarenopleidingen met integratie van informatie- en communicatietechnologie (ICT) gebundeld, geïntensiveerd en versneld. Met het vizier op 2001 richt de EFA zich hiermee op het realiseren van een vergrote leerruimte waarin studenten zich middels ICT-rijke leerpraktijken (zowel de praktijk van het leren als het leren in de praktijk) ontwikkelen tot educatieve professionals in de 21e eeuw.
ICT-rijke leerpraktijken
De lerarenopleidingen van de EFA zullen in toenemende mate bestaan uit geschakelde ICT-rijke leerpraktijken. Een ICT-rijke leerpraktijk is een verzameling samenhangende ICT-rijke leeractiviteiten:
- waarin 1 of meer studenten
- in samenwerking met 1 of meer docenten
- vooraf gedefinieerde leerdoelen realiseren (in de vorm van een beoordeelbaar product)
- die voldoen aan de kenmerken van het 'nieuwe', zelfstandig leren.
Het geïntegreerd gebruik van ICT is een essentieel kenmerk voor nieuwe leerpraktijken om zelfstandig leren met maximale flexibiliteit in plaats en tijd voor het leren te ondersteunen. Een leerpraktijk bestaat altijd uit vijf componenten: (1) voorbereiden, (2) professioneel handelen en reflectie, (3) vergroten van de competentie (Ieren), (4) produceren en (5) nabeschouwen.
Vergrote leerruimte
Onderwijs wordt traditioneel grotendeels voor groepen gegeven en is aan sterk aan tijd en plaats gebonden. Naarmate studenten zelf meer verantwoordelijk worden voor hun eigen leren, zullen zij in toenemende mate moeten kunnen kiezen met wie, waar en wanneer zij hun leerpraktijk vorm geven. De reikwijdte van de dimensies personen, plaats en tijd van de traditionele leerruimte is hiervoor niet toereikend. Met ICT wordt de leerruimte vergroot waardoor een of meer personen, op een of meer plaatsen en op mogelijk verschillende tijdstippen kunnen leren. De vergrote, virtuele leerruimte is de cyberspace, waarbij 'cyber' wordt gezien als afgeleid van cybermetica, het besturen en regelen van je eigen omgevingssysteem. De studenten en docenten zullen deze cyberspace mede inrichten en vorm geven en er hun rondzwervingen maken bij het leren en om te leren, zelf sturend met een bestemd doel.
Uitrusting voor CyberSpace Odyssee 2001
De eigen verantwoordelijkheid van de student krijgt vorm middels een individueel portfolio-systeem, waarin onder meer leerdoelen, voortgang en resultaten worden vastgelegd. Studenten beschikken over een gereedschapsset (toolkit) in de vorm van een elektronische schooltas. Deze bestaat uit een laptop met netwerkkaart/modem die is voorzien van de nodige productie- en communicatiesoftware. Op (vrijwel) iedere willekeurige plek in de school zijn netwerkaansluitingen voor laptops beschikbaar en studenten en docenten hebben ook vanuit huis en elders toegang tot het netwerk op school. Studenten en docenten hebben de beschikking over makkelijk te gebruiken elektronische conferenties en groepssoftware. In het Centrum voor Leertechnologie van de EFA staan skills labs en productieruimten met geavanceerde, state-of-the-art apparatuur en software ter beschikking voor individueel gebruik door studenten en docenten. De bronnen en hulpmiddelen van de EFA als virtuele school zijn 24 uur per dag, 7 dagen per week elektronisch toegankelijk. De muren van de EFA zijn elektronisch geslecht en (stage)scholen en andere educatieve instellingen in de wijde regio maken deel uit van de vergrote leerruimte van de lerarenopleidingen van de EFA.
Vizier op 2001
Zoals aangegeven is het vizier gericht op 2001. Dan zal de lerarenopleiding voor de 21e eeuw volledig gerealiseerd zijn. De eerste aanzet, onder het motto EFA97, wordt gegeven met de propedeuse die in 1997 van start gaat. Dan zal een beperkt aantal ICT-rijke leerpraktijken met een grotere leerruimte gerealiseerd zijn. De ervaringen van de eerste generatie EFA-cybernauten zullen mede bepalend zijn voor het uiteindelijke resultaat.