WO

Door het ontstaan van de virtuele ruimte zijn onze handelings- en communicatieperspectieven veranderd. Het verlangen naar ware kennis en inzicht vraagt om nieuwe vormen van leren en communiceren.

Bij het nadenken over de vraag van de maatschappij en het bedrijfsleven naar competenties op het gebied van ICT, ziet Tom Rodrigues dat er nog veel moet verbeteren in het ICT-onderwijs. Wat er gebeurt komt te laat en is niet passend. Er is in het onderwijs absoluut onvoldoende besef en aandacht voor de alles veranderende impact van ICT op machtsrelaties, rol van plaats, ruimte en tijd.
De aandacht voor techniek van informatica moet worden omgezet naar aandacht voor de gevolgen van ICT en de noodzaak andere competenties te bevorderen.

Dit paper is een beknopte versie van de module die de cursus Informatievaardigheden van het Ruud de Moor Centrum van de Open Universiteit Nederland afsluit. Deze cursus is bedoeld voor leerkrachten: wat kunnen zij doen, gegeven het belang van informatievaardigheden voor leerlingen, om hun onderwijs op dit domein te versterken? De nadruk in deze module ligt echter op het aspect ‘meisjes en ICT in het onderwijs’. De achtergrond hiervan is dat te weinig meisjes voor een ICT-gerelateerde opleiding kiezen. Er zijn voldoende redenen om dit verschijnsel te doorbreken.

Informatica is zowel een wetenschap op zoek naar de waarheid als ook een ingenieursdiscipline gericht op het maken van dingen. Sinds de middeleeuwen werd voor dit soort disciplines de werkplaats met meesters, gezellen en leerlingen geperfectioneerd als opleidingsmodel. Omdat de informatica sterk gebaseerd is op abstracties (formules) en omdat de artefacten die ze maakt bestaan uit teksten (programma’s, specificaties etc.) lijkt het mogelijk om met digitale middelen de oude werkplaats in ere te herstellen, maar dan ongebonden aan een fysiek lokaal en op academisch niveau.

We beschrijven onze ervaringen met een verrassend succesvolle cursus, die tegenwoordig de naam Introductie Informatica en Informatiekunde draagt, maar die ook als inleiding in de academische manier van denken en werken beoogd is. We leggen uit waarom de cursus de inhoud in een ongebruikelijke manier structureert (‘op z’n kop’) en waartoe de bijzonder uitputtende onderwijsvorm met 90 contacturen in twee kalenderweken dient. We streven daarbij ook naar een onderwijskundige verantwoording. Het stramien van deze cursus - de vorm en de structurering van de inhoud - leent zich o.i.

Komende zomer brengt de Open Universiteit een nieuwe cursus uit over het ontwikkelen van informatiesystemen onder de titel Model-driven development. Dat is goed nieuws, want deze cursus geeft het ambacht modelleren weer de plek in het informaticaonderwijs die het verdient. Door de pragmatische aanpak en een prachtig stuk gereedschap gaan studenten modelleren zelfs weer leuk vinden.

Forensisch ICT onderzoek of Forensic Intelligence is vaak gecompliceerd en stelt hoge eisen aan de onderzoekers. Voor de opleiding van deze onderzoekers is echter een leemte in het hoger onderwijs. Het Informatica Instituut van de Universiteit van Amsterdam (UvA) heeft sinds een aantal jaar uiteenlopende activiteiten ontplooid op het gebied van forensic intelligence.

Dinsdagmiddag 17 april 2007 vond in het Maagdenhuis te Amsterdam de Ronde Tafel ‘Informatiebeleid en Hoger Onderwijs’ plaats. Deze Ronde Tafel werd georganiseerd door Verdonck, Klooster & Associates tijdens het Nationaal Informatica Onderwijs Congres (NIOC) 2007. Luc van der Pijl sprak over het bottom-up verandertraject voor de informatievoorziening bij de Hogeschool van Amsterdam. Daarna vertelde Menno Scheers over de manier waarop de informatiestrategie bij de Vrije Universiteit op een top-down manier tot stand was gekomen.

ICT beroepsrollen zijn continu in beweging. In de markt is er behoefte aan inzicht in de beroepsrol en de actualiteit daarvan. Een internetportal, waarin beroepsrollen vanuit de praktijk ‘levend’ worden gehouden en waar uiteenlopende doelgroepen hun kennis over beroepen in de ICT actueel kunnen houden, is op korte termijn haalbaar. Financieel draagvlak voor de implementatie daarvan is voorlopig showstopper. Wie durft?

Binnen het I*Teach project is een methodologie ontwikkeld voor het onderwijs in ICT-enhanced skills, ofwel door ICT verrijkte algemene vaardigheden. Op basis van educatieve scenario’s verrichten leerlingen taken die ontworpen zijn om een (deel)vaardigheid te verwerven. I*Teach heeft een multilinguale repository met scenario’s beschikbaar gesteld, samen met hulpmiddelen om die repository te gebruiken in twee richtingen. Docenten kunnen het onderwijsmateriaal gebruiken en ook hun zelf ontwikkelde onderwijsmateriaal wereldwijd aan anderen ter beschikking stellen.